Hiện tượng cháy lá trên cây sầu riêng là tình trạng thường xuyên gặp phải của bà con nông dân, đặc biệt là trong giai đoạn làm bông, nuôi trái.
Đối với sầu riêng, lá là bộ phận quan trọng giúp cây quang hợp, tích lũy chất dinh dưỡng, do đó bộ lá đóng vai trò quyết định năng suất, chất lượng và sản lượng sầu riêng được thu hoạch. Khi lá bị tổn thương quá trình quang hợp trong cây bị ảnh hưởng nghiêm trọng, kéo theo hàng loạt những thay đổi xấu về sự trao đỏi chất dinh dưỡng và nước trong cây.
Vì vậy, bà con cần phải xác định được nguyên nhân cũng như lựa chọn giải pháp hiệu quả để phòng ngừa cháy lá. Mời bà con cùng Pucka tìm hiểu trong bài viết sau đây:
Nguyên nhân
Do nấm bệnh hại
Nấm bệnh là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây cháy lá trên cây sầu riêng. Hai tác nhân nấm gây cháy lá phổ biến là nấm Colletotrichum zibethinum và nấm Rhizoctotnia solani, thường xuất hiện nhiều vào mùa mưa với ẩm độ cao. Chúng xâm nhập vào các vết thương do côn trùng chích hút, sau đó tấn công làm tổn thương phần cơ học của lá rồi lan dần sang cả cây.
Biểu hiện của cháy lá do thán thư là phần lá dần chuyển sang màu xám nâu ở phần chóp và ở những vòng tròn vùng tâm sau đó lan rộng và rụng. Cuối chu kỳ gây hại tác nhân này còn để lại các lớp tro hay hạt nắng dễ lưu tồn.
Cháy lá sầu riêng khi mang bông, nuôi trái
Khi cây đang trong giai đoạn tập trung chất dinh dưỡng để nuôi bông, nuôi trái hiện tượng cháy lá xảy ra khiến cho sức đề kháng của cây trở nên kém hơn, không đủ khả năng chống chọi lại với bệnh hại. Do đó cây dễ dàng bị các tác nhân bên ngoài như nắng nóng, sương muối, thán thư, côn trùng chích hút,… tấn công, dẫn đến cây còi cọc, xơ xác, cháy lá.
Cháy lá do thời tiết nắng nóng, thiếu nước
Thời tiết nắng nóng diễn ra liên tục, biên độ nhiệt ngày đêm thay đổi kết hợp với hạn mặn kéo dài dẫn đến tình trạng thiếu nước ngọt để tưới cho sầu riêng. Không cung cấp đủ lượng nước lá sẽ bị thất thoát hơi nước không kịp bị bù lại sẽ bị thiêu đốt gây ra hiện tượng cháy lá.
Cháy lá do nắng nóng thường được biểu hiện trước phần hứng nắng sau đó lan ra cả cây. Vết cháy có màu nâu đỏ đặc trưng xuất hiện phổ biến trên rìa lá, thịt lá hay ở phần chóp lá.
Cháy lá do đất bị thoái hóa, nhiễm độc
Nguyên nhân này dễ thấy ở các vườn sử dụng quá nhiều phân vô cơ, thuốc bảo về thực vật hoặc đối với các vườn dùng Paclobutrazol nồng độ để xử lý ra hoa.
Paclobutrazol là một hợp chất có tính lưu dẫn, có thể lưu tồn trong đất và cây trồng. Hợp chất này dùng để ức chế Gibberellin và sự phát triển của một số bộ phận của cây.
Việc lạm dụng các hóa chất trong sản xuất nông nghiệp khiến cho pH đất giảm gây chua đất, đất thoái hóa nhiều tồn dư khiến cho đầu rễ bị tổn thương, tạo cơ hội cho vi khuẩn, nấm bệnh xâm nhập, dẫn đến các chóp lá, rìa lá bị cháy.
Cháy lá do chế độ dinh dưỡng không cân đối
Việc bón thừa phân đạm quá mức làm cho cây sầu riêng phát triển nhanh nhưng không có khả năng duy trì cấu trúc lá bền vững, gây ra hiện tượng lá yếu, dễ bị cháy trong điều kiện nắng nóng hoặc ánh sáng mạnh. Bên cạnh đó, việc bón quá nhiều đạm không có lợi cho sự hấp thụ kali và magie, dẫn đến thừa đạm nhưng lại thiếu kali và magie. Kali giúp tăng cường khả năng chống chịu của cây đối với điều kiện khô hạn và nhiệt độ cao. Magie đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc tế bào của lá. Khi thiếu đi hai dinh dưỡng này, lá sẽ dễ bị khô và cháy, đặc biệt là ở các lá ngoài cùng.
Biện pháp phòng ngừa và khắc phục
Nước tưới: đảm bảo tưới nước đầy đủ, đặc biệt trong giai đoạn nuôi trái, tránh dể cây bị thiếu nước. Nên tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát tránh hiện tượng sốc nước cho cây.
Bón phân cân đối, hợp lý theo nhu cầu của từng giai đoạn: cần bổ sung theo đúng liều lượng và thời điểm. Sử dụng kết hợp giữa phân bón hóa học và phân hữu cơ có tỷ lệ cân đối giữa các nguyên tố dinh dưỡng.
Kiểm soát sâu bệnh hại: thường xuyên kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện và xử lý các loại sâu bệnh hại. Áp dụng phù hợp thuốc bảo vệ thực vật hoặc biện pháp sinh học để kiểm soát.
Phục hồi rễ, cải tạo đất sau thu hoạch:
Đất phải được kiểm tra pH, cải tạo sau mỗi vụ thu hoạch để có độ tơi xốp, dễ thoát nước và giữ ẩm tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho cây phát triển.
Dọn vệ sinh vườn thông thoáng, cắt tỉa những cành khô héo và lá bị bệnh, cháy lá để cây tập trung dinh dưỡng vào bộ phận khỏe mạnh.
Chúc quý bà con thành công!
